Yumurta Rezerv Düşüklüğü (AMH)
Günümüzde özellikte sosyal ve ekonomik koşullarla kadının çalışma hayatında yer almasından dolayı gebelikler ileri yaşlarda yaşanmaya başlandı. Bu durum ileri yaşa bağlı infertilite sorununu ortaya çıkartıyor. İleri yaşta anne olmak isteyen kadınlar olduğunda yumurta rezerv düşüklüğünden söz edilir.
Düşük Yumurtalık Rezervi Nedir?
Düşük yumurta rezervi (düşük over rezerv), bir kadının yumurtalıklarında yer alan yumurtaların (foliküllerin) sayısının eksilmesidir. Yumurtalık rezerv düşüklüğü sebepleri arasında en önemli etken, kadının yaşıdır. Yaş ilerledikçe rezerv eksilmektedir. Özellikle 35 yaşından sonra folikül sayısı ve kalitesi hızla bir şekilde eksilir. Kimi hastaların yaşı genç olsa da yaşıtlarına göre daha az sayıda yumurtaları bulunur. Bu hastalarda rezerv eksikliğine neden olan etkenlerin kaliteyi de azaltmış olabileceğinin üzerinde durulmaktadır.
Düzenli bir şekilde adet görmek yumurtalık rezervinin iyi olduğuna işaret değildir. Az sayıda yumurtaya sahip kadınlar da uzun dönem düzenli bir şekilde adet görülebilir.
Yumurta Rezerv Düşüklüğü Nedenleri Nelerdir?
Yumurtalık rezervinin eksilmesinin en önemli sebebi yaşın ilerlemesidir. Özellikle ailesinde genç yaşta menopoza giren kadınların yumurta sayısı erken yaşta eksilme gösterebilir.
Yaş ile birlikte aşağıda yer alan sebepler de yumurta sayısı ve kalitesinin eksilmesinde etkilidir;
- Yumurtalıkla ilgili tıbbi müdahaleler
- Radyoterapi ve kemoterapi
- Sigara ve alkol tüketimi
- Endometriozis (çikolata kisti)
- Fazla kilo, obezite
- Turner sendromu
Azalmış Yumurtalık Rezervinin Belirtileri Nelerdir?
Sağlıklı bir kadın 21-35 gün aralıklarla âdet kanaması olur. Kadının yumurta sayısı azaldığında iki âdet dönemi arasındaki süre gittikçe kısalır. Âdet dönemlerinin arasının kısalması ve âdet kanının yoğunluğu da yumurtalık sayısının azaldığını gösterir.
Azalmış Yumurtalık Rezervinin Belirlenmesi Rutin Jinekolojik Muayene ile Ortaya Çıkar mı?
Düzenli jinekolojik muayenede yapılan ultrasonografik incelemeyle yumurtalar ayrıntılı olarak görülebilir. Transvajinal ultrasonla yumurta içerisindeki folikül sayısı tam olarak jinekolog tarafından belirlenebilir. Hastanın yaşı dikkate alınarak yaşına uygun yumurta rezervine sahip olup olmadığı hastaya söylenmelidir. Eğer yumurta rezervinde bir eksilme görülüyorsa âdetin 3. günü yapılan hormon testleri ve AMH testi ile hastanın doğurganlığı ile ilgili bilgi sahibi olunabilir.
AMH ve FSH Testi Nedir?
Ultrason muayenesiyle yumurtalık rezervine bakılır. Kadın âdetinin ilk günlerinde muayene edilerek yumurta kesecikleri sayılır. Ultrason muayenesinden başka AMH ve FSH testleriyle de yumurta rezervi hakkında bilgi elde edilebilir. Peki AMH nedir?
AMH Testi Nedir?
Anti-Müllerian Hormon (AMH) testi, hastadan kan alınarak hızlı bir şekilde uygulanabilen ve yumurtalık sayısı hakkında bilgi veren bir testtir.
AMH testinin seviyesi, her ay değişiklik göstermez. Bundan dolayı yumurta sayısının takibinde özellikle yaşı ilerlemiş hastalarda AMH testi yoğun olarak kullanmaktadır. Kadının yaşı ilerledikçe vücuttaki AMH seviyesi azalmaya başlar yani kadının yaşına göre AMH değerleri değişir. AMH seviyesinin çok düşük çıkması kadının menopoz dönemine yaklaştığını gösterirken seviyenin normalden fazla olması polikistik over sendromunun belirtisi olabilir.
AMH Değerleri:
- Yüksek (AMH > 4 ng/ml)
- Normal (AMH 1,5-4 ng/ml)
- Düşük (AMH < 1,5 ng/ml)
- Çok düşük (AMH < 0,5 ng/ml)
35 yaşından küçük hastalarda AMH düşüklüğü erken menopoz belirtisi olabileceği için doktor, yapılması gerekenler konusunda hastasına yol göstermelidir. AMH rezervi düşük hastalar eğer evliyse ve bebek sahibi olmak istiyorsa tüp bebek tedavisiyle bebek sahibi olabilir. Yumurtalık rezervi azalmış olup gebelik elde eden birçok hasta bulunmaktadır. Yumurta dondurma işlemiyle bekâr hastalar için gelecekte bebek sahibi olma şansı yaratılabilmektedir.
FSH Testi Nedir?
FSH (Follikül Stimulan Hormone) testi, âdetin 2. ya da 3. gününde kanda yapılan bir hormon testidir. FSH, hipofiz bezinden salınan bir hormondur ve bu hormon, kadınlarda yumurtaların gelişmesine yardımcı olur. FSH testinde ay ay farklı değerler çıkabilir ve bu değerlerden en yükseği esas alınır. Yüksek FSH, düşük yumurta rezervi söz konusu olduğunu gösterirken normal değerlere sahip bir sonuç elde edilmesi her zaman yumurta miktarının iyi olduğu anlamına gelmez. FSH ile birlikte AMH testini de değerlendirmek faydalı olacaktır.
Yumurta Rezervi Düşük Olan Bir Kadın Hamile Kalabilir mi?
Tüp bebek tedavisi ile yumurta rezervi az olanlar kadınlar, hamile kalabilir. Hamileliğin oluşması için sağlıklı bir embriyo ve bu embriyoyu kabul edecek uygun bir rahim iç zar tabakasının varlığıyla olur. Embriyonun sağlıklı gelişebilmesi içinse kaliteli sperm ve yumurta hücrelerine ihtiyaç vardır.
Tüp bebek tedavisinde sperm ve yumurta hücreleri laboratuvarda bir araya getirilerek dölleme işlemi gerçekleştirilir. Dölleme işleminin amacı sağlıklı embriyo elde etmektir.
Yumurta Rezerv Düşüklüğü Tedavisi
Düşük over rezervi yani yumurtalık rezervi olan ve AMH değeri düşük olan kadınlarda tüp bebekte tedavisinde havuz yöntemi tavsiye edilir. Peki, havuz yöntemi nedir?
Havuz yöntemi, embriyo transferinden önce iki ya da daha fazla yumurta toplanarak dondurulması işlemidir. Elde edilen embriyolar daha sonra birlikte çözülerek rahim içine yerleştirilir. Bu yönteminde en önemli etken dondurma tekniğidir. Embriyolara dondurma-çözdürme işlemi yapılırken çok dikkatli olunmalı ve zarar verilmemelidir. Havuz yöntemi, embriyo sayısını artırmak ve tutunma kapasitesi en iyi olabilecek embriyonun elde edilmesi için uygulanmaktadır.